ΕΜΠΟΛΕΜΗ ΖΩΝΗ
Τίτλος: «Ομερτά»
Περίληψη: «’Ολοι νόμιζαν ότι η Κυβέρνηση είχε στο χέρι τους παλιούς Μαφιόζους και τους έδινε εντολές. ‘Ομως δεν ήταν έτσι. ‘Ηταν οι παλιοί Μαφιόζοι που έδιναν εντολές σε ανθρώπους στην Κυβέρνηση.»
Γκαετάνο Γκράντο
Πρώην Μαφιόζος – Συνεργάτης της Ιταλικής Δικαιοσύνης
Μέχρι και πριν από μερικές δεκαετίες η δράση της Μαφίας στη Σικελία, περιοριζόταν στο λαθρεμπόριο τσιγάρων και ναρκωτικών, στους εκβιασμούς και τις δολοφονίες, σε κάθε είδους μικρή ή μεγάλη απάτη που θα μπορούσε να αποφέρει κέρδος στις φαμίλιες των Μαφιόζων. Από τότε έχουν αλλάξει πολλά… «Κόζα Νόστρα» σημαίνει στα ιταλικά «δικό μας πράγμα». Σημαίνει επίσης, συμμετοχή σε δημόσια έργα και σε μεγάλες επιχειρήσεις, σημαίνει δύναμη, εξουσία, και πολιτική.
Η Μαφία της Σικελίας, με 10.000 ορκισμένα μέλη και 130.000 υποστηρικτές, ξεπερνά τον ορισμό της εγκληματικής οργάνωσης, αλλά εξακολουθεί να σφραγίζει τις πράξεις της με τον άγραφο νόμο της σιωπής, την Ομερτά.
Στο δεύτερο ντοκιμαντέρ της «Εμπόλεμης Ζώνης» για την Μαφία στη Σικελία o Σωτήρης Δανέζης παρουσιάζει το φαινόμενο Κόζα Νόστρα, τα θύματα και το κίνημα των νέων ενάντια στο φόβο και την Ομερτά, το ρόλο της Μαφίας στην ιταλική πολιτική σκηνή. Ο πρώην Μαφιόζος και νυν Συνεργάτης της Δικαιοσύνης, Γκαετάνο Γκράντο, καλείται να απαντήσει: για τον ιδρυτή του κυβερνώντος κόμματος Forza Italia Γερουσιαστή Μαρτσέλο Ντελ’ Ούτρι, αλλά και για ένα Μαφιόζο φίλο του, τον οποίο έστειλε να δουλέψει για τον Ιταλό πρωθυπουργό Σίλβιο Μπερλουσκόνι.
Την Πέμπτη 10 Δεκεμβρίου 2009 στις 23.15 στο MEGA το νέο ντοκιμαντέρ της «Εμπόλεμης Ζώνης» με τίτλο «Ομερτά».
Λίγα Λόγια για το Ντοκιμαντέρ
Στη σύγχρονη ιστορία, οι σχέσεις της Μαφίας με την εξουσία χρονολογούνται από το 1943 και την απόβαση των Συμμάχων στη Σικελία. Οι Μαφιόζοι άπλωσαν το χέρι, υποδέχτηκαν τους Αμερικανούς στρατιώτες και ανταμείφθηκαν γι’ αυτό. ‘Εγιναν οι πρώτοι τοποτηρητές, δήμαρχοι και κοινοτάρχες στη μεταπολεμική Ιταλία. Από τότε μέχρι το 2002 και την καταδίκη του πρώην Ιταλού πρωθυπουργού Τζούλιο Αντρεότι για τις σχέσεις του με τη Μαφία, η Κόζα Νόστρα κατάφερε να απλώσει τα πλοκάμια της σε κάθε κοινωνική, οικονομική και επιχειρηματική δραστηριότητα. Σήμερα ελέγχει και επηρεάζει πολιτικούς και κατ’ επέκταση κόμματα και κυβερνήσεις…
«’Οταν γίνονταν εκλογές στη Σικελία, πρώτα υποστηρίζαμε τους Σοσιαλιστές, μετά υποστηρίζαμε τους Χριστιανοδημοκράτες, μετά το Forza Italia…πώς νομίζετε ότι συγκεντρώνονταν οι ψήφοι στην Σικελία;», παραδέχεται ο Γκαετάνο Γκράντο. Αρχηγός της φαμίλιας στην περιοχή Σάντα Μαρία ντι Τζεσού, «’Αντρας Τιμής» της Κόζα Νόστρα κι ένα από τα «καλύτερα πιστόλια» της σικελικής Μαφίας. Τα τελευταία 10 χρόνια συνεργάζεται με τις ιταλικές αρχές, δίνοντας πληροφορίες για σημαντικά, άγνωστα κεφάλαια της ιστορίας της οργάνωσης. Για την ιταλική Δικαιοσύνη θεωρείται ένας «μετανοημένος Μαφιόζος» για τους εχθρούς του ένας «ζωντανός νεκρός» που παραβίασε την Ομερτά.
Ο Γκαετάνο Γκράντο γνωρίζει πολλά από τα μυστικά της Μαφίας. Γνωρίζει τον Γερουσιαστή Μαρτσέλο Ντελ Ούτρι, τον ιδρυτή του κυβερνώντος κόμματος. Γνωρίζει επίσης έναν Μαφιόζο που ο ίδιος έστειλε να δουλέψει στους στάβλους του ιταλού πρωθυπουργού Σίλβιο Μπερλουσκόνι, στο Μιλάνο…
«Η Μαφία ξεχωρίζει από τις άλλες εγκληματικές οργανώσεις στην Ιταλία αλλά και στον κόσμο, γιατί συμβαδίζει με την πολιτική. Αν δεν ήταν αυτό, θα μιλάγαμε για γκανγκστερισμό», λέει ο ερευνητής και δημοσιογράφος του ιταλικού περιοδικού "L’ Espresso", Λίριο Αμπάτε.
Η εξέλιξη της Μαφίας σε ένα σύστημα εξουσίας έγινε σταδιακά χωρίς να ατροφήσει ο εγκληματικός βραχίονας της οργάνωσης. «Υπάρχει λοιπόν μια Μαφία που απαρτίζεται από εκείνους που κυριολεκτικά σκοτώνουν. Αλλά υπάρχει και η Μαφία των ‘λευκών γιακάδων’, που απαρτίζεται από τραπεζίτες, αρχιτέκτονες, μηχανικούς, δικηγόρους, συμβούλους, οι οποίοι δεν αποτελούν έκφραση της εγκληματικής Mαφίας, του υποκόσμου, είναι όμως σημαντικό στοιχείο του συστήματος εξουσίας της Μαφίας», υποστηρίζει ο πρώην Δήμαρχος της πόλης του Κορλεόνε, Τζουζέπε Τσιπριάνι.
Ο αστυνομικός διευθυντής της Σικελίας Σάντρο Μαραγκόνι, σκιαγραφεί το προφίλ της οργάνωσης και περιγράφει τις μεθόδους που χρησιμοποιεί η Μαφία για να γεμίσει τα ταμεία της. «Είμαστε αντιμέτωποι με πολλά άτομα που συνεργάζονται με ένα μοναδικό εγκληματικό στόχο που είναι κάποιο κέρδος μέσω μεγάλων συμφερόντων, π.χ. στα μεγάλα δημόσια έργα. Γνωρίζουμε από δικαστικά στοιχεία ότι η Μαφία καταφέρνει να διεισδύσει και λαμβάνει περίπου 3% από το κόστος των δημοσίων έργων».
«Οπότε, αυτή δεν είναι μια Μαφία που έχει επιρροές ή φιλίες τοπικές ή που εκλέγει έναν Δήμαρχο», συμπληρώνει ο πρώην Δήμαρχος του Κορλεόνε. «Αυτή είναι μια Μαφία που εκλέγει βουλευτές, που στέλνει φίλους της στη Βουλή».
Το 1992, η Ιταλία συγκλονίζεται από τις δολοφονίες στο Παλέρμο δύο ανώτατων δικαστικών που ερευνούν τη δράση της Μαφίας, του Τζιοβάνι Φαλκόνε και του Πάολο Μπορσελίνο. Τα ερωτήματα για τους ηθικούς αυτουργούς των εγκλημάτων, που όπλισαν το χέρι των Μαφιόζων, παραμένουν αναπάντητα. Η ευρωβουλευτής Ρίτα Μπορσελίνο, αδελφή του εισαγγελέα Πάολο Μπορσελίνο, θυμάται: «Ο Πάολο, λίγες μέρες πριν πεθάνει, είπε σε εμάς τους συγγενείς του ”Οταν θα με σκοτώσουν, όχι εάν θα με σκοτώσουν, όταν θα με σκοτώσουν δεν θα είναι μόνο η Μαφία’».
Στη Σικελία, στην αναφορά του ονόματος Κόζα Νόστρα, οι περισσότεροι σιωπούν. Ο φόβος μοιάζει να έχει αποτυπωθεί στο DNA των ανθρώπων. Επιχειρηματίες, έμποροι, καταστηματάρχες αναγκάζονται από τους Μαφιόζους να πληρώσουν το «πίτσο», μια μορφή φόρου που επιβάλλει η Μαφία. Το 2004, ο εστιάτορας Βιντζέντζο Κοντιτσέλο ήρθε πρόσωπο με πρόσωπο με τον εκβιαστή του και τόλμησε να αρνηθεί…«Εκείνη τη στιγμή με έπιασε τόσο βίαια από το λαιμό που σχεδόν με έπνιξε και μου είπε ότι αν δεν πλήρωνα την επομένη θα πέθαινα».
Λίγα χρόνια νωρίτερα ο βιοτέχνης Λίμπερο Γκράσσι έγραφε μια επιστολή στην τοπική εφημερίδα. «Αγαπητέ εκβιαστή, άσκοπα συνεχίζεις να με απειλείς, να μου υπόσχεσαι εκρηκτικά, γιατί εγώ δε θα σε πληρώσω». Η σύζυγός του Πίνα Γκράσσι θυμάται τη μέρα που ο άντρας της έφυγε από το σπίτι και δεν επέστρεψε ποτέ… «Εκείνος κατέβηκε, βγήκε στη γωνία και μετά όπως μάθαμε τον πυροβόλησαν. Τον Λίμπερο τον σκότωσαν γιατί ήταν η πρώτη φορά που ένας πολίτης αντιδρούσε δημόσια στο Πίτσο».
«Εδώ ο κόσμος δολοφονείται για το τίποτα, για ένα βλέμμα. Αυτή είναι η Μαφία που ακόμα και σήμερα σε τρομοκρατεί, γιατί γνωρίζεις ότι αυτά τα άτομα, που πριν σκότωναν, σήμερα είναι ικανοί να βάλουν τους πολιτικούς άνδρες στη Βουλή», τονίζει ο Λίριο Αμπάτε.
Τις δολοφονίες των δικαστών Φαλκόνε και Μπορσελίνο το 1992 ακολούθησε μια λαϊκή έκρηξη που ανάγκασε το ιταλικό κράτος να κηρύξει τον πόλεμο στην Κόζα Νόστρα. Στη Σικελία, διαμορφώνεται σιγά-σιγά μια διαφορετική κουλτούρα, απεξάρτησης της κοινωνίας από το οργανωμένο έγκλημα. Το 2005 μια ομάδα νέων φοιτητών από το Παλέρμο, αγνοώντας τις απειλές, αποφάσισαν να σπάσουν την Ομερτά, να υψώσουν το ανάστημά τους και να στηρίξουν τους λιγοστούς επιχειρηματίες που αρνούνται να πληρώσουν το «Πίτσο». Η οργάνωσή «Αντίο Πίτσο» είναι σήμερα η πιο δυνατή φωνή ενάντια στις πρακτικές και τους εκβιασμούς της Μαφίας.
Την Πέμπτη 10 Δεκεμβρίου 2009 στις 23.15 στο MEGA, το δεύτερο μέρος του αφιερώματος της «Εμπόλεμης Ζώνης» του Σωτήρη Δανέζη στη Μαφία με το ντοκιμαντέρ «Ομερτά».
ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ
ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ: Δημήτρης Γεράρδης
ΣΕΝΑΡΙΟ – ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ: Σωτήρης Δανέζης
ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΑΠΟΣΤΟΛΗΣ – ΕΡΕΥΝΑ – ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ: Αναστασία Μουμτζάκη
ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΣ/ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ – ΕΡΕΥΝΑ: Ιωάννα Λουλούδη
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: Δημοσθένης Ιωάννου, ‘Αρης Βιτάλης
ΜΟΝΤΑΖ: Παύλος Κοντογιώργης, Κώστας Χριστακόπουλος
ΠΡΩΤΟΤΥΠΗ ΜΟΥΣΙΚΗ: Γιώργος Μαγουλάς
ΓΡΑΦΙΚΑ: Αλέξανδρος Παπαϊωάννου
ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΓΙΑ ΤΟΝ ΤΗΛΕΤΥΠΟ Α.Ε.: Λίτσα Δελή
