Η Μονή της Χώρας του Αχωρήτου κτίστηκε κατόπιν επιθυμίας της πεθεράς του Αλεξίου Ά του Κομνηνού (1081 – 1118) Μαρίας Δούκαινα. Η εντολή δόθηκε το 1077 και η ολοκλήρωση του μοναστηριού έγινε το 1081.
Ο Καθηγητής Διεθνών Σχέσεων του Παντείου, Κώστας Υφαντής, μίλησε στην «Κοινωνία Ώρα MEGA» για την μετατροπή του μνημείου σε τζαμί.
«Δυστυχώς δεν είναι έκπληξη αυτό, δεδομένου ότι είχε προαναγγελθεί η απόφαση. Είχε παρθεί το 2019, είχε δημοσιευθει8 στην εφημερίδα της κυβερνήσεως το 2020, όλο αυτό το διάστημα υπήρχε μία διαδικασία συντήρησης και αποκατάστασης του μνημείου με στόχο να λειτουργήσει ως τζαμί. Υπάρχουν δύο σημαντικά ζητήματα: το πρώτο είναι γιατί τέτοιες μέρες, και η πρόκληση είναι ακόμη μεγαλύτερη, που έρχεται αυτές τις μέρες του Πάσχα. Είναι πιθανόν ότι στο μυαλό του κ. Ερντογάν αυτό το γεγονός σε συνδυασμό με την συνάντηση του με τον Κυριάκο Μητσοτάκη, αυτά τα δύο πράγματα δεν συνδέονται. Και προτεραιότητα της τουρκικής κυβέρνησης, δηλαδή στο κομμάτι της μετατροπής μνημείων σε τζαμιά, με την πιο εμβληματική περίπτωση της Αγιάς Σοφιάς. Αυτό έχει να κάνει με την αντίληψη του Ερντογάν για την αποδόμηση της κεμαλικής κληρονομίας που κατά τη γνώμη του υπομόνευσε την ισλαμική πίστη στην Τουρκία, αλλά αυτό το πιστεύει και το κάνει, δεν είναι κάποια τακτική», είπε αρχικά.
Και συμπλήρωσε ο κ. Υφαντής: «Θα υπάρξουν διαμαρτυρίες και δυστυχώς αυτά τα ζητήματα είναι ζητήματα κυριαρχίας του κράτους. Είναι ζητήματα που αν δεν αλλάξει η τρέχουσα πλειοψηφία κοινωνικά και πολιτικά στην Τουρκία, αν δεν έλθει στην εξουσία μια άλλη αντίληψη για τα μνημεία, τον πολιτισμό αυτό θα συνεχιστεί. Το ελληνικό ΥΠΕΞ πρέπει να καταγγείλει αλλά χωρίς να διμεροποιήσει, γιατί είναι ένα ζήτημα παγκόσμιας κληρονομιάς και δε μας συμφέρει να διμεροποιηθεί το ζήτημα.
Θα επισκιάσει την επίσκεψη Μητσοτάκη;
Σύμφωνα με τον κ. Υφαντή, «Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι όλα αυτά είναι αγκάθια. Από εκεί και πέρα είναι μια δύσκολα διαχειρίσιμη κατάσταση γιατί δεν πρέπει να διμεροποιηθεί το ζήτημα. Δεν θα πιστεύει πολιτικά και διπλωματικά. Είναι μια κίνηση που συνδέεται με την κοσμοθεωρία του και όχι κίνηση τακτικής. Εάν η Αθήνα έχει στόχο να «παγώσει» την διαδικασία προσέγγισης έχει πολλές αφορμές. Ωστόσο σε όλα υπάρχει ένα όριο».
Ποια ειναι η Μονή της Χώρας
Η Μονή της Χώρας κτίστηκε πάνω σε παλαιότερα κτίσματα του 6ου και 9ου αι. μ.Χ. στην Πύλη της Ανδριανούπολης, έξω από Θεοδοσιανά Τείχη στη σημερινή περιοχή Φατίχ, Εντιρνέ Καπί της Πόλης, μιας συνοικίας με διαχρονικά έντονο ισλαμικό στοιχείο.
Η Μονή καταστράφηκε και επισκευάστηκε πάρα πολλές φορές, ενώ διαθέτει μοναδικά, υπέροχα ψηφιδωτά, και τελεί υπό την μνημειακή προστασία της UNESCO.
Οι Οθωμανοί την μετέτρεψαν σε τζαμί το 1511, οπότε το 1958 άρχισε να λειτουργεί ως μουσείο.
Περίπου το 2008-09, “Ο Σύνδεσμος Προσφοράς στα Βακούφια, στα Ιστορικά Μνημεία και στο Περιβάλλον” έκανε προσφυγή στο Τουρκικό ΣτΕ για την μετατροπή των μνημείων/Μουσείων Αγιά Σοφιάς, Μονής της Χώρας κ.ά. σε τζαμιά.
Σε επίπεδο Τμήματος, η προσφυγή δεν έγινε δεκτή, όμως η Ολομέλεια του Τουρκικού ΣτΕ, έκανε δεκτή την προσφυγή, ακύρωσε τα Προεδρικά Διατάγματα του Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ και του Υπουργικού Συμβουλίου του 1945, δίνοντας το δικαίωμα στον Τούρκο πρόεδρο να υπογράψει νέο Διάταγμα μετατροπής των μνημείων/Μουσείων, σε τζαμιά.
Αυτό συνέβη, τον Ιούλιο του 2020, με την άμεση μετατροπή της Αγιά Σοφιάς σε τζαμί, της δε Μονής της Χώρας, με καθυστέρηση τεσσάρων ετών, λόγω έργων αναστήλωσης και συντήρησης.
