Τα εφτά καθοριστικά λάθη της εθνικής τραγωδίας στα Τέμπη οδηγούν σε συμπεράσματα. Είναι οι εφτά ευκαιρίες που δόθηκαν ώστε το σιδηροδρομικό δυστύχημα στα Τέμπη να αποτραπεί.
Παρά τη γύμνια του δικτύου, τις αστοχίες, την ελλιπή εκπαίδευση και το γενικότερο μπάχαλο εκείνη τη νύχτα, με λίγη προσοχή και υπευθυνότητα τα δυστύχημα θα είχε αποτραπεί.
Τα μοιραία λάθη
Βράδυ Τρίτης και το μοιραίο Intercity 62 φτάνει στον σταθμό Παλαιοφάρσαλο. Εκεί θα παραμείνει για 48 λεπτά λόγω προβλήματος στην ηλεκτροδότηση. Αυτή η καθυστέρηση όπως δηλώνει ο επιθεωρητής Λάρισας του ΟΣΕ, είχε τη δική της σημασία στα όσα ακολούθησαν.
«Yπό κανονικό δρομολόγιο, χωρίς καθυστέρηση, η αμαξοστοιχία 62 θα αναχωρούσε από τον σταθμό Λάρισας 22.11, όπου κατά το διάστημα 22.00 – 23.00 υπήρχαν, βάσει προγράμματος, τρεις σταθμάρχες».
Στις 22:28 το Intercity αναχωρεί για Λάρισα από το ρεύμα καθόδου και λίγα λεπτά μετά σημειώνεται το πρώτο κρίσιμο λάθος. Ο προαστιακός 2597 μπαίνει από τη βόρεια είσοδο του σταθμού και αλλάζει σιδηροδρομική τροχιά στο κλειδί 118Α, ώστε να μπει στον σταθμό στην αποβάθρα του προαστιακού. Όμως, το κλειδί παραμένει ξεχασμένο στη διαγώνιο.
Πλέον, όποιο τρένο περνάει από το συγκεκριμένο σημείο στην αντίθετη φορά, θα συναντήσει το κλειδί σε λάθος θέση. Και το επόμενο εκείνη τη νύχτα ήταν το μοιραίο Intercity 62.
Ώρα 22:48. Ο προαστιακός μπαίνει στον σταθμό της Λάρισας από τα βόρεια και ο σταθμάρχης, που πλέον έχει μείνει μόνος του, κάνει ένα δεύτερο λάθος που δεν έπαιξε ρόλο στη συμφορά, δείχνει όμως την απειρία του. Η τοπική αμαξοστοιχία οδηγείται σε λάθος αποβάθρα και αναγκάζεται να κάνει οπισθοπορεία προκειμένου να διορθωθεί το λάθος στα κλειδιά.
Οι μηχανοδηγοί και ο υπεύθυνος του προαστιακού έχουν καταλάβει ότι πρόκειται για λάθος που μόνο ένας αρχάριος θα έκανε και επιδιώκουν να καταγράψουν την απάντηση του σταθμάρχη.
Η τραγωδία με την αμαξοστοιχία 2597 έχει αποφευχθεί αλλά τα ακόμα πιο δύσκολα βρίσκονται μπροστά για τον άπειρο σταθμάρχη και η κατάληξη θα είναι ολέθρια.
«Δε θυμάμαι τι έγινε. Εγώ είχα δει στον πίνακα ότι όταν γύρισα τα κλειδιά, αφού μπήκε το 2597, οι λυχνίες ήταν λευκές σταθερά. Αυτό που μπορώ να εικάσω είναι ότι το κλειδί κούμπωσε στιγμιαία και στη συνέχεια ξεκούμπωσε και γύρισα στην παρακαμπτήριο δίχως όμως να αλλάξουν οι λυχνίες στον πίνακα», είχε πει ο ίδιος στην απολογία του.
Αντίστροφη μέτρηση για την εθνική τραγωδία
Το τελευταίο μισάωρο πριν τη μετωπική σύγκρουση τα λάθη είναι σοβαρά και διαδοχικά, από την στιγμή που το Intercity 62 ξεκινάει από τον σταθμό της Λάρισας για Θεσσαλονίκη.
Ο σταθμάρχης αρχίζει να κάνει το ένα λάθος μετά το άλλο. Διώχνει το Intercity 62 χωρίς υπόδειγμα 1001 και χωρίς να αναφέρει στην προφορική του εντολή «από γραμμή ανόδου» όπως υποχρεούται.
Ο σταθμάρχης Λάρισας διώχνει το Intercity 62 χωρίς να κάνει από την αρχή τη χάραξη της διαδρομής του. Αν το είχε κάνει θα έβλεπε ότι το κλειδί 118Α έχει ξεχαστεί σε διαγώνια θέση και η κατάληξη θα ήταν διαφορετική.
Το μοιραίο τρένο αλλάζει σιδηροδρομική τροχιά και ο αδικοχαμένος μηχανοδηγός δεν επικοινωνεί για να επιβεβαιώσει.
«Εάν ο μηχανοδηγός μού έλεγε ότι μπήκε στην γραμμή από την άνοδο στην κάθοδο, πάλι δε θα γινόταν τίποτα, αυτό το επιβεβαιώνει και ο προϊστάμενός μου. Εάν μου ζητούσε υπόδειγμα 1001 θα σταματούσε η πορεία του τρένου και θα έστελνα τον κλειδούχο να δει τι έχει γίνει απ’ την στιγμή που εγώ είχα ενδείξεις ότι τα κλειδιά ήταν στην ευθεία».
Το αν ο σταθμάρχης λέει αλήθεια για τις ενδείξεις του πίνακα θα φανεί στην πορεία.
«Ο μηχανοδηγός σίγουρα αντιλήφθηκε ότι ήρθε στην γραμμή καθόδου και θα έπρεπε να αναρωτηθεί γιατί δεν πήρε το υπόδειγμα 1001. Ο συγκεκριμένος οδηγός, απ’ όσο γνωρίζω, το τελευταίο χρονικό διάστημα δεν εργαζόταν στην γραμμή Αθήνα – Θεσσαλονίκη και επανήλθε πρόσφατα».
Παρά το απαρχαιωμένο σύστημα, ο σταθμάρχης Λάρισας μπορεί από τον πίνακα που έχει μπροστά του να βλέπει τη θέση του κάθε τρένου μέχρι το ύψος της 110 Πτέρυγας Μάχης, δηλαδή και μετά την αλλαγή σιδηροδρομικής τροχιάς. Αν το είχε κάνει, θα διαπίστωνε πως το Intercity 62 συνέχιζε για Θεσσαλονίκη αλλά από το ρεύμα καθόδου.
Είναι όμως τα λεπτά που ο άπειρος σταθμάρχης έχει μείνει μόνος στο σταθμαρχείο και δείχνει να τα έχει χαμένα. Οι πιο έμπειροι συνάδελφοι είχαν φύγει και είχαν αφήσει πίσω τον 59χρονο. Όταν το δυστύχημα έγινε γνωστό, οι δύο σταθμάρχες επέστρεψαν και διόρθωσαν με μπλάνκο τις ώρες που αναχώρησαν.
Πίσω από τις αντιδράσεις του σταθμάρχη Λάρισας εκείνη τη μοιραία νύχτα, μια αλληλουχία λαθών και παραλείψεων που έφερε την εθνική τραγωδία, με τη χώρα να θρηνεί, να παρακολουθεί καθημερινά τις εξελίξεις στο μέτωπο της διερεύνησης και να περιμένει την πλήρη διαλεύκανση και τον καταλογισμό των ευθυνών.
