«Ήταν μια εβδομάδα με στιγμές, εκατοντάδες, χιλιάδες, ίσως δεν μπορούν να μετρηθούν».
Ο ήρωας της ελληνικής αποστολής, γιατρός του ΕΚΑΒ, Σωκράτης Δούκας, λυγίζει. Όλα όσα έζησε μέσα σε μια εβδομάδα στην Τουρκία δεν περιγράφονται με λέξεις.
Τι να πρωτοθυμηθεί. Παιδιά που έβγαλαν ζωντανά μέσα από τα χαλάσματα, εγκλωβισμένοι που «έσβηναν» μπροστά στα μάτια τους, φωνές κάτω από τόνους συντρίμμια εκλιπαρώντας για βοήθεια.
«Το συναίσθημα που θα με συντροφεύει για το υπόλοιπο της ζωής μου είναι οι φωνές των ζωντανών θαμμένων».
Και τα μάτια ενός 8χρονου αγοριού που προσέφερε ένα κουτί μπισκότα στους δικούς του ήρωες.
«Και μου φέρνει ένα κουτί μπισκότα. Μπορεί να ακούγεται τίποτα. Μπορεί να μη λέει κάτι. Για μένα όμως ήταν πολύ πιο ψηλά και πιο δυνατή από όλες τις άλλες εικόνες».
Υπόκλιση
Είναι η συγκλονιστική εμπειρία των ανδρών της ΕΜΑΚ και του ΕΚΑΒ στο Χατάι της Τουρκίας, έτσι όπως οι ίδιοι την έζησαν.
Η διάσωση της 6χρονης Αϊρίν αλλά και οι κραυγές της 7χρονης αδελφής της που τελικά δεν τα κατάφερε, είναι οι δυνατότερες στιγμές που έχει να θυμάται ο πυραγός Κωνσταντίνος Νίκας.
«Περάσαμε πάρα πολύ χρόνο δίπλα στην εγκλωβισμένη οπότε η στιγμή που την βγάλαμε ήταν πολύ σημαντική για μένα».
Η επιχείρηση διήρκησε κάτι περισσότερο από 14 ώρες. Έφεραν εργαλεία, μετακίνησαν μπάζα, ήρθε γιατρός και φορείο. Η δύναμη της 6χρονης Αϊρίν δεν τους επέτρεπε να εγκαταλείψουν.
«Ήταν με τρομερά καλή διάθεση που μας είπε ‘κόψτε το πόδι μου’ προκείμενου να ανακουφιστεί. Και μας το είπε χαμογελώντας».
Το παιδί αυτό που με χαμόγελο νίκησε τον θάνατο, «έφυγε» δύο φορές και ξαναγύρισε. Το πεπρωμένο της ήταν να ζήσει.
«Μας ‘άφησε’ δύο φορές η Αϊρίν. Δύο φορές μας άφησε και την σκούνταγε ο Κώστας και της κρατούσε το χέρι».
Οι ήρωες της ΕΜΑΚ τα είχαν καταφέρει. Είχαν σώσει ένα παιδί μέσα από την κόλαση και ήταν έτοιμοι για το επόμενο. Και το επόμενο ήταν ένα 9χρονο κοριτσάκι.
Σώο και αβλαβές μεταφέρεται πάνω σε φορείο. Λίγο αργότερα θα εντοπίσουν λίγα μέτρα πιο πέρα κι ένα 10χρονο αγόρι ζωντανό κάτω από τα χαλάσματα.
Η περιγραφή τους συγκλονιστική για το πώς του έδιναν νερό με καλαμάκι καθώς η προσέγγιση ήταν ανέφικτη.
«Μου έφεραν ένα καλαμάκι πράσινο σε σχήμα φοίνικα και κάθε φορά που το έβγαζα μου έλεγε ‘no, no’ για να συνεχίσω. Παράλληλα έλεγε συνεχώς ‘10%’ ότι δηλαδή δεν άντεχε άλλο και ήταν στα όριά του».
Δύσκολη η κατάσταση
Όπως λέει ο Παναγιώτης Γιαννόπουλος, επιπυραγός και εμπειρογνώμονας ευρωπαϊκού μηχανισμού Πολιτικής Προστασίας, που βρέθηκε στο σημείο, η κατάσταση ήταν δύσκολη.
«Από την στιγμή που μεταβήκαμε στην πόλη Χατάι και εγκαταστήσαμε τη βάση των επιχειρήσεών μας, προβήκαμε σε μια πρώτη απόπειρα συντονισμού. Οδηγηθήκαμε από μαρτυρίες του ντόπιου πληθυσμού εκεί που μας είπαν ότι υπάρχουν εγκλωβισμένοι.
»Από την στιγμή που μεταφερθήκαμε μέσα στην πόλη, είδαμε κόσμο απελπισμένο στον δρόμο, σε δραματική κατάσταση, σε χαοτικό περιβάλλον, να μας πλησιάζει και να μας εκλιπαρεί να πλησιάσουμε στα σημεία εκείνα που συνάνθρωποί τους ήταν εγκλωβισμένοι».
Το τυχερό μέσα στην ατυχία του αγόρι, το έσωσαν αφού ο μικρότερος αδερφός του, ο οποίος κατάφερε να βγει μόνος του από τα συντρίμμια, τους οδήγησε στο κτίριο.
«Το παιδάκι ήταν εγκλωβισμένο από τα πτώματα του πατέρα και του αδερφού του. Μπήκαμε σε μια ετοιμόρροπη κατασκευή που θα μπορούσε να καταρρεύσει οποιαδήποτε στιγμή. Εισήλθαμε, αντικρύσαμε τον νεαρό εγκλωβισμένο, ξεκινήσαμε διαδικασίες απεγκλωβισμού. Συναντούσαμε πότε δυσκολίες από τον εγκλωβισμό μελών του σώματός του από την κατασκευή που είχε καταρρεύσει, και άλλοτε από το σώμα του πατέρα του».
Όπως λέει ο κ. Γιαννόπουλος, «όποιοι από τους κατοίκους γνώριζαν αγγλικά, έσπευσαν από την αρχή δίπλα μας για να διευκολύνουν την επικοινωνία με τους εγκλωβισμένους».
Προσπαθούσαν καθόλη τη διάρκεια της νύχτας να τον απεγκλωβίσουν και τα κατάφεραν τα ξημερώματα, μετά απο 18 ώρες αγώνα. Δρώντας ενίοτε ακόμα και σε τέσσερα σημεία ταυτόχρονα, αυτές τις 7 ημέρες δεν σταμάτησαν λεπτό για το θαύμα.
«Όταν σε τραβάνε από το χέρι για να σώσεις τον άνθρωπό τους, απλά πας».
Πέντε ζωές έσωσε συνολικά η ελληνική αποστολή έρευνας και διάσωσης στην επαρχία Χατάι. Στην ερώτηση για το αν είναι λίγες μπροστά στους 36.000 νεκρούς, η απάντησή τους είναι αφοπλιστική.
«Είναι σταγόνα στον ωκεανό, αν μια ζωή μετράει ως σταγόνα στον ωκεανό».
«Μας αγκάλιασαν»
«Από την πρώτη στιγμή που βρεθήκαμε στον χώρο της καταστροφής και παρόλο που ο κόσμος ήταν στη φάση του σοκ, προσπάθησε να μας βοηθήσει, στάθηκε δίπλα μας με φιλική διάθεση, μας αγκάλιασε», λέει ο Παναγιώτης Γιαννόπουλος, μιλώντας στο MEGA.
«Μετά την τρίτη μέρα, στήθηκαν αυτοσχέδιες καλύβες όπου ο ντόπιος πληθυσμός πλησίαζε για φαΐ. Όταν οι συνάδελφοί μου έκαναν ένα μικρό διάλειμμα και κάθε φορά που πλησίαζαν στα σημεία φαγητού, ο ντόπιος πληθυσμός έκανε στην άκρη για να έχουμε προτεραιότητα».
Όσο για τις εικόνες που δε θα ξεχάσει ποτέ;
«Η πρώτη εικόνα η οποία δε θα φύγει ποτέ από το μυαλό μου, μέσα στο πλαίσιο της απόλυτης καταστροφής, χάους, απελπισίας, είναι αυτή μικρών παιδιών να παίζουν σε παιδική χαρά δίπλα στις ερειπωμένες κατασκευές. Η δεύτερη, πλήθος ανθρώπων είχαν χάσει τη ζωή τους και η μυρωδιά του θανάτου είχε έντονη παρουσία σε όλη την περιοχή».
«Efharisto poli file»
Με πρωτοσέλιδο τίτλο «EFHARISTO POLI FILE» η τουρκική φιλοκυβερνητική εφημερίδα Hurriyet ευχαριστεί την Ελλάδα για τη συνδρομή της στις πληγείσες περιοχές.
«Κάπως έτσι βίωσε η ελληνική ομάδα την γλυκόπικρη χαρά να σπεύδει να βοηθήσει τη γειτονική χώρα και να σώσει ζωές. Ευχαριστώ πολύ φίλε. Ευχαριστώ γείτονα».
«Το πρωτοσέλιδο επιβεβαιώνεται και από τη συμπεριφορά των πολιτών απέναντί μας. Παρόλο που ήταν σοκαρισμένοι ήταν πολύ φιλικοί. Επέδειξαν εμπιστοσύνη απέναντι μας.
Παιδιά να παίζουν σε παιδική χαρά χαμογελώντας εν μέσω της καταστροφής είναι η πιο δυνατή εικόνα που έχει να θυμάται ο επιπυραγός Γιαννόπουλος. Όλοι τους μίλησαν για τη δυσκολότερη αποστολή, εκείνη που τους άλλαξε για πάντα αλλά και εκείνη που τους όπλισε με ακόμα μεγαλύτερη πείρα και δύναμη για το αύριο.
«Ήταν η δυσκολότερη αποστολή μέχρι την επόμενη».
