Ένα αλιευτικό σκουριασμένο, χωρίς όνομα, σημαία, σωσίβια, με οριακή ευστάθεια, ανίκανο να πλεύσει πολλώ δε μάλλον να μεταφέρει ανθρώπινες ψυχές.
700 άνθρωποι επιβιβάστηκαν με μοναδική βάρκα την ελπίδα. Η τελευταία εικόνα, τους δείχνει ικέτες με ανοιχτά χέρια στον ουρανό.
«Το να μαζεύουμε ανθρώπους από τη θάλασσα. Το να κλαίμε παιδιά. Είδα πρωτύτερα ένα σκίτσο με μια μαμά να λέει ‘’μωρό μου πάμε στον βυθό’’. Δεν νομίζω ότι μπορούμε να συνεχίσουμε έτσι», είπε η πρόεδρος Εθνικής Επιτροπής για τα Δικαιώματα Ανθρώπου, Μαρία Γαβουνέλη.
Την ώρα που η χώρα βυθίζεται σε τριήμερο εθνικό πένθος, τα ερωτήματα για τα αίτια της τραγωδίας είναι δεκάδες.
– Υπήρξε δόλος από τους διακινητές;
– Το αλιευτικό παρέκκλινε της πορείας του;
– Υπό ποιες συνθήκες ανετράπη;
– Γιατί σώθηκαν μόλις 104 άνθρωποι από τους σχεδόν 700 επιβαίνοντεςς
– Η Ελλάδα θα μπορούσε τελικά να κάνει κάτι περισσότερο για να τους σώσει και να μην βρεθεί μια ολόκληρη κοινωνία στον πάτο της θάλασσας;
«Το λιμενικό δε νομιμοποείται να επέμβει σε διεθνή ύδατα σε ένα τέτοιο πλοίο που δε δέχεται την επέμβαση. Άρα δε θα μπορούσε να επέμβει και θα μπορούσε να κατηγορηθεί αν επέμβει», είπε ο υπηρεσιακός υπουργός Πολιτικής Προστασίας, Ευάγγελος Τουρνάς.
Γιατί ντελαπάρισε
«Ήταν έρμαιο μικρών κυμάτων. Ήταν οριακό το σκάφος από πλευράς ευστάθειας επομένως από τον πρώτο κλυδωνισμό αναποδογύρισε», δήλωσε ο Γρήγορης Γρηγορόπουλος, καθηγητής του ΕΜΠ/ Τμήμα Ναυπηγών.
Κύματα από άλλο πλοίο είναι για τον καθηγητή του Μετσόβιου, Γρηγόρη Γρηγορόπουλου, το πιθανότερο σενάριο που οδήγησε στο πολύνεκρο ναυάγιο.
«Η ευστάθεια ήταν οριακή γιατί ήταν πάρα πολλά άτομα και τα βαρύτερα εξ αυτών, οι άνδρες, ήταν στο κατάστρωμα».
«Ο μικρός αριθμός των διασωθέντων, οδηγεί στο συμπέρασμα ότι το πλοίο ανετράπη. Σε περίπτωση ανατροπής, τα άτομα που βρίσκονται στο εσωτερικό, δε σώνονται. Η ανατροπή γίνεται μέσα σε δευτερόλεπτα. (…) Πιστεύω ότι είχε περισσότερα από 500 άτομα», λέει ο ίδιος.
Εύλογα αναρωτιέται κανείς γιατί το σκάφος δεν ανετράπη όταν συνάντησε σαφώς μεγαλύτερα κύματα ξεκινώντας πριν 5 ημέρες από το Τομπρούκ της Λιβύης, παρά ντελαπάρισε από τον μικρό κυματισμό στα ανοιχτά της Πύλου με μόλις 3 μποφόρ.
«Όταν ένας σκάφος είναι οριακά ευσταθές είναι επιρρεπές σε κοντά κύματα και όχι μεγάλα».
Σημαντικό ρόλο έπαιξε και η ανακατανομή των επιβατών πάνω στο αλιευτικό με τον ναύαρχο Νίκο Σπανό να επισημαίνει πως μια πιθανή βλάβη στη μηχανή, τους ακινητοποίησε για σχεδόν τρία τέταρτα, προκαλώντας εύλογα αναστάτωση.
«Όταν μετακινείται όλος αυτός ο πληθυσμός, θα αλλάξει το μετακεντρικό βάρος θα έχει κλίση 90 μοιρών και θα κάνει ανατροπή».
Τη δική του εκτίμηση για τα αίτια του ναυαγίου έδωσε μέσω του LIVE NEWS και ο κυβερνήτης αλιευτικού Κωνσταντίνος Παγώνης.
«Αν έμεινε σε ακυβερνησία και πέρασε ένα σουέλ, το σουέλ είναι ένα βουβό κύμα, το οποίο μπορεί να σηκωθεί και δύο μέτρα. Αν το έφερε στα πλάγια, είναι πολύ εύκολο να γίνει ανατροπή με τον κόσμο να μην μπορεί να κρατηθεί».
Οι διασωθέντες περιέγραψαν στους λιμενικούς πως μόλις η μηχανή παρουσίασε πρόβλημα, ζήτησαν να γυρίσουν πίσω στη Λιβύη, kάτι που δεν εισακούστηκε και τα ερωτήματα που γεννιούνται είναι:
– Βυθίστηκε το σκάφος από τη βλάβη της μηχανής;
– Επειδή ο κόσμος μετατοπίστηκε σε μια πλευρά;
– Συνέβη κάτι άλλο;
– Γιατί σώθηκαν τόσο λίγοι από την στιγμή που το αλιευτικό βρισκόταν υπό 24ωρη παρακολουθήση;
Φέρει ευθύνη η Ελλάδα;
Μεγάλη συζήτηση έχει γίνει για το κατά πόσο οι ελληνικές Αρχές μπορούσαν να αποτρέψουν το ναυάγιο. Ελληνικό λιμενικό και FRONTEX γνώριζαν από χτες το πρωί για την ύπαρξη του αλιευτικού.
Στις προσπάθειες μάλιστα να το προσεγγίσουν για να τους παράσχουν βοήθεια, εκείνοι αρνήθηκαν τη συνδρομή των ελληνικών Αρχών, ενώ στη δεύτερη κρούση μάλιστα δε δέχτηκαν ούτε τα τροφοεφόδια.
«Αν επιχειρήσεις δια της βίας να εκτρέψεις την πορεία ενός σκάφους που δεν θέλουν να το κάνουν, το μόνο που θα επιτύχεις είναι να προκαλέσεις εσύ ο ίδιος το ναυάγιο», δήλωσε ο Νίκος Αλεξίου, εκπρόσωπος Τύπου του Λιμενικού Σώματος.
Ο ναύαρχος Νίκος Σπανός από πλευράς του τόνισε πως υπήρχε τρόπος να διασωθούν οι μετανάστες χωρίς να ανατραπεί η βάρκα.
«Θα μπορούσαμε να ζητήσουμε την συνδρομή ρυμουλκών να εγκλωβίσουμε το σκάφος δεξιά και αριστερά γιατί είδατε το σκάφος πήρε κλίση μετά».
Από την πλευρά του, ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ, Αλέξης Τσίπρας, έθεσε το ερώτημα για το αν το Λιμενικό επικοινώνησε με τους ανθρώπους πάνω στο αλιευτικό ή αν αρκέστηκε στην διαβεβαίωση του καπετάνιου που πιθανόν ήταν και ο διακινητής πως δε θέλουν την αρωγή των Αρχών.
«Σε διεθνή ύδατα θα πρέπει αυτός που κινδυνεύει να ζητήσει βοήθεια μέσω distress, θα πρέπει να καταλάβει το κέντρο ελέγχου ότι χρειάζονται πραγματικά βοήθεια, θα μπορέσει να δώσει βοήθεια. Δεν μπορεί ούτε καν το λιμενικό μας να προσφέρει βοήθεια σε αυτά τα ύδατα χωρίς να την ζητήσει ο άλλος. Δεν μπορούμε να τους ακουμπήσουμε καν όταν είναι σε διεθνή χωρικά ύδατα», είπε ο κυβερνήτης αλιευτικού σκάφους, Κωνσταντίνος Παγώνης.
Το σίγουρο πάντως είναι πως οι σχεδόν 700 μετανάστες επέβαιναν χωρίς σωσίβια σε ένα πλωτό νεκροταφείο, με μαρτυρίες να θέλουν τα γυναικόπαιδα κλεισμένα κάτω στα αμπάρια και καταδικασμένα να βρουν φρικτό θάνατο.
Οι μοναδικοί διασωθέντες, κάποιοι από τους άντρες που είχαν στοιβαχθεί στο κατάστρωμα.
Η «ταρίφα» της ελπίδας
Σύμφωνα με τις μαρτυρίες των διασωθέντων, το κόστος μεταφοράς προς την Ιταλία, στοίχισε στον καθένα από 4.000 – 6.000 δολάρια, κάτι που σημαίνει ότι οι διακινητές έβγαλαν από το δρομολόγιο του θανάτου, από 1.750.000 έως 3.500.000 δολάρια.
Στις εκτιμήσεις των ειδικών και από τις φωτογραφίες που έχουν δοθεί στη δημοσιότητα, φαίνονται στο πάνω κατάστρωμα περίπου 120 άτομα. Στο εσωτερικό του πλοίου υπάρχει άγνωστος αριθμός ανθρώπων, ενώ, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, συνολικά επάνω στο πλοίο, υπάρχουν το λιγότερο 350 άτομα.
