Ήταν Τετάρτη 23 Φεβρουαρίου 1983 και ώρα 16:06 όταν η «Χρυσή Αυγή» απέπλευσε από το λιμάνι της Ραφήνας με προορισμό την Άνδρο και άλλα νησιά των Κυκλάδων, μεταφέροντας 5 φορτηγά και 9 βυτιοφόρα με καύσιμα συνολικού βάρους 298 τόνων.
Στο πλοίο επέβαιναν 21 άτομα ως πλήρωμα, 16 οδηγοί φορτηγών και 5 επιβάτες. Συνολικά, χάθηκαν 28 άνθρωποι ενώ από το ναυάγιο διασώθηκαν μόνο 14 άνθρωποι.
1. Πέμπτη 24 Φεβρουαρίου 1983
«Τα Νέα»: Βούλιαξε Ferry-Boat στον Κάβο Ντόρο.
«Το πλοίο ‘’Χρυσή Αυγή’’ που ναυάγησε έξω από την Κάρυστο. Ήταν ποταμόπλοιο μετα- σκευασμένο», λέει παλιός πλοίαρχος.
«Ήταν σαπιοκάραβο», έγραψε προ ημερών η εφημερίδα «Ανδριώτικη Γνώμη».
Το ναυάγιο έγινε στο στίγμα που ορίζει και από τις συντεταγμένες: 37 μοίρες και 51,8΄ Βόρειο και 24 μοίρες και 31 Ανατολικό. Που σημαίνει δύο μίλια νοτιοδυτικά από τον Κάβο Μαντήλι της Εύβοιας ή 2-3 μίλια ανοικτά από την Κάρυστο.
Στο χάρτη σημειώνεται η θέση που συνέβη το ναυάγιο και η διαδρομή που ακολούθησε και που θα ακολουθούσε το «Χρυσή Αυγή».
2. Παρασκευή 25 Φεβρουαρίου 1983
«Τα Νέα»: Εκβίασαν τον πλοίαρχο
Τα σφιγμένα από την οδύνη ή τον εφιάλτη που έζησαν, χείλη συγγενών των θυμάτων του ναυαγίου της «Χρυσής Αυγής» και των λιγοστών διασωθέντων, ψιθύριζαν όλη μέρα, μόνο τρεις λέξεις: «Ήταν ένα έγκλημα».
Και το έγκλημα αυτό παίρνει ιδιαίτερη διάσταση από δύο συγκλονιστικές επώνυμες μαρτυρίες που δημοσιεύονται στις σελίδες 10 και 11 και αποδεικνύουν ότι ο πλοίαρχος βρέθηκε στο δίλημμα να ταξιδέψει ή να κινδυνέψει να χάσει τη δουλειά του.
Η πρώτη μαρτυρία είναι από επιβάτη που ταξίδευε την ίδια μέρα με τον ίδιο πλοίαρχο προς Ραφήνα και που τον άκουσε να λέει ότι δεν επρόκειτο να κάνει το δρομολόγιο της επιστροφής γιατί οι άνεμοι ήταν 8 μποφόρ και τα σήματα έλεγαν 5.
«Ας καταφέρουμε να φτάσουμε» έλεγε «και τότε τα λέμε».
Η δεύτερη είναι άλλου ναυτικού αυτή – που δήλωσε ότι σε άρνησή του προς την εταιρία να ταξιδέψει με τέτοιο καιρό πήρε την απάντηση ότι «αυτό έπρεπε να μας το πεις για να βάλουμε άλλον στη θέση σου».
Αυτόπτες μάρτυρες μιας συνομιλίας του Γαρδέλη με τους λιμενικούς της Ραφήνας, λίγο πριν ξεκινήσει για τη Σύρο, δήλωσαν χθες ότι ο πλοίαρχος δεν ήθελε να εκτελέσει το δρομολόγιο.
«Έπινα νερό και πετρέλαιο».
Τη φανταστική του περιπέτεια μας διηγήθηκε και ο 27χρονος οδηγός φορτηγού, Ευάγγελος Αργουδέλης, παντρεμένος και πατέρας ενός κοριτσιού.
«Καθόμασταν στο σαλόνι οι οδηγοί, δυο ναύτες και η γυναίκα με τα δύο παιδιά που χάθηκαν. Χιόνιζε, φυσούσε και το πλοίο κούναγε πολύ. Ξαφνικά μπατάρισε. Βγήκαμε έξω αλαφιασμένοι, για να πάρουμε τα σωσίβια. Κάποιος έδωσε σωσίβια στη γυναίκα που φώναζε και έλεγε ‘’τα παιδιά μου’’.
»Σε δευτερόλεπτα έγινε η μια έκρηξη και μετά η άλλη. Ακριβώς κάτω από το σαλόνι. Πρέπει να δημιουργήθηκε αμέσως ρήγμα στο πλοίο γιατί άρχισε να βουλιάζει. Τρέξαμε όλοι στις βάρκες και προσπαθούσαμε να τις λύσουμε και να τις ρίξουμε στη θάλασσα. Το πλοίο βούλιαζε και εγώ κλωτσούσα τα σχοινιά για να τα σπάσω… Ειλικρινά δεν ξέρω πώς κατάφερα και βρέθηκα στην παγωμένη θάλασσα. Πάλευα διόμισι ώρες με τα παγωμένα κύματα και άκουγα να ξεμακραίνουν σιγά – σιγά οι φωνές που καλούσαν σε βοήθεια.
»Είδα το ρωσικό πλοίο. Προσπάθησα να το φθάσω μ’ όλες μου τις δυνάμεις. Νόμισα πως δεν μας είχε δει και είπα μέσα μου ‘’Πάει, χαθήκαμε’’. Έπινα θάλασσα και πετρέλαιο μαζί και τα πάντα μου είχαν αρχίσει να κοκαλιάζουν. Ένιωσα καλά όταν με φώτισε ο προβολέας και είδα γύρω μου τη θάλασσα να γυαλίζει. Σε λίγο ήμουν πάνω στο πλοίο. Μου έδωσαν ρούχα, έκανα ζεστό μπάνιο, έφαγα. Είχα γλιτώσει».
3. Σάββατο 26 Φεβρουαρίου 1983
«Τα Νέα»: «Τα Νέα» με ελικόπτερο στην Άνδρο και στον τόπο της τραγωδίας.
«Ήταν πλωτό φέρετρο».
Ο λαός της Άνδρου εξαπολύει δριμύ «κατηγορώ» κατά της εκμετάλλευσης.
4. Κυριακή 27 Φεβρουαρίου 2983
«Το Βήμα»: Με διπλάσιο από το κανονικό του φορτίο ναυάγησε το «Χρυσή Αυγή»
Αυτή η λαστιχένια φουσκωτή βάρκα έσωσε μια ανθρώπινη ζωή. Την χρησιμοποίησε ένας από τους «τυχερούς» της θαλάσσιας τραγωδίας του «Χρυσή Αυγή», ο οδηγός βυτιοφόρου Τάσος Πλέστης. Μέσα στη βάρκα αυτή πάλεψε πολλές ώρες με τα κύματα, τελικά τον βρήκε ένα ρωσικό πλοίο και τον ανέσυρε. Η βάρκα αδειανή πια συνέχισε το μοναχικό της ταξίδι και βρέθηκε χθες σε κάποια ερημική ακτή της Καρύστου.
Το τραγικό ναυάγιο του «Χρυσή Αυγής που στοίχισε τη ζωή 28 ανθρώπων οφείλεται κατά κύριο λόγο στο γεγονός ότι μετέφερε φορτίο διπλάσιο από το επιτρεπόμενο και συγκεκριμένα 200 τόνους έναντι των 130 επιτρεπόμενων. Το στοιχείο τούτο κι’ άλλα και η ανεπαρκής ακινητοποίηση των οχημάτων, η αμφισβητούμενη καταλληλότητα του σκάφους και η κακή εκτίμηση των δυσμενέστατων καιρικών συν θηκών συνθέτουν την εικόνα της συμφοράς.
«Το Βήμα»: Το «Χρυσή Αυγή» ήταν υπερφορτωμένο κι η θάλασσα στ’ ανοιχτά «έβγαζε φίδια».
5. Δευτέρα 28 Φεβρουαρίου 1983
«Τα Νέα»: Μέσα σε γενικό πένθος, αλλά και ατμόσφαιρα ιδιαίτερα τεταμένη, για καταλογισμό ευθυνών, έγινε, χθες το μεσημέρι, στην Άνδρο, η κηδεία τριών θεμάτων της ναυτικής τραγωδίας τον Κάσο Ντόρο, μελών του πληρώματος του «Χρυσή Αυγή»,
– Του Πολύκαρπου Χορευτή, ναό της στο Γαύριο.
– Τον Παναγιώτη Μπαρού, λιπαντή στο Απροσάτου.
– Τον Περικλή Λαμπρινίδη, θαλαμηπόλου, στο Βακόνι.
Στην τελευταία κατοικία τους τρεις ναυτικούς συνόδεψαν, όχι μόνο όλοι οι κάτοικοι των τριών χωριών, αλλά και από τα άλλα χωριά του νησιού, που είχαν έρθει με τα αυτοκίνητά τους για να συμπαρασταθούν στις οικογένειες των νεκρών.
Μαυροφόρεσε ολόκληρη η ναυτομάνα Άνδρος, οι σημαίες από νωρίς το πρωί κυμάτιζαν μεσίστιες και μέσα από τα μοιρολόγια και τους λογούς των οικογενειών των θυμάτων, συχνά πυκνά, τούτες τις ώρες του πόνου, η βουβή αγανάκτηση μα και το παράπονο έκανε να σφίγγουν το στόματα και να ακούγονται κατάρες για τους υπεύθυνους της συμφοράς.
6. Τρίτη 1η Μαρτίου 1983
«Τα Νέα»: Δεν θέλουν άλλο «σκυλοπνίχτη» οι Ανδριώτες.
«Έμεινα στη θάλασσα 35 λεπτά»
Ο ένας από τους 12 διασωθέντες, Λινάρδος Πέτσας, μίλησε στο MEGA και τον Νίκο Ευαγγελάτο για το ναυάγιο.
«Από τη Ραφήνα ξεκινήσαμε να φύγουμε, ήταν πλοίο με εμπορεύματα δεν είχε επιβάτες. Οι επιβάτες μπήκαν επειδή ήταν γνωστοί του καπετάνιου και άλλοι 2 – 3 από άλλο πλοίο που εκείνη τη μέρα σταμάτησε τα δρομολόγια. Εγώ το φορτηγό το άφησα έξω και μπήκα μέσα γιατί μου είπε ο καπετάνιος όταν αν είχε καιρό, θα συνέχιζε το δρομολόγιο. Μέχρι τελευταία στιγμή, λέγαμε να μπούμε να μην μπούμε».
Περιγράφοντας το ναυάγιο, είπε:
«Το κακό ξεκίνησε ότι ήρθαν 2 βυτία με καύσιμα που δεν είχαν μάπες να τα δέσουν και τα έδεσαν με ιμάντες. Στη θάλασσα αυτά μετατοπίστηκαν. Την ώρα που μπήκαμε στο Cavo D’oro πήραμε κλίση δεξιά και ο καπετάνιος το γύρισε προς Κάρυστο. Άντεξε το καράβι στην στροφή αυτήν, είχε αρχίσει να μετριάζεται, αλλά μετά έγινε η έκρηξη».
Ο ίδιος γλίτωσε όταν ήρθε το ρωσικό πλοίο και περισυνέλλεξε 13 ναυαγούς.
«Έμεινα στη θέλιασα από 25 – 35 λεπτά, ήταν παγωμένη. Ήμασταν τυχεροί που το ρωσικό βρέθηκε. 13 έπιασε, ο ένας πέθανε πάνω στο πλοίο, 12 μείναμε».
