Πρώτη μέρα της Συνόδου Κορυφής του ΝΑΤΟ εχθές, και ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν σημείωσε την πρώτη του επικοινωνιακή νίκη.
Η τετραμερής συνάντηση κορυφής ΝΑΤΟ – Τουρκίας – Φινλανδίας – Σουηδίας έληξε με τον Τούρκο πρόεδρο να λέει «ναι» στις αιτήσεις Ελσίνκι και Στοκχόλμης για ένταξη στη Συμμαχία, έχοντας εξασφαλίσει σημαντικά εφόδια που του επιτρέπουν να δηλώνει κατ’ αρχήν νικητής.
Και ακόμα η Σύνοδος Κορυφής δεν έχει – επί της ουσίας – ξεκινήσει.
Σύμφωνα και με τις δηλώσεις του γγ του ΝΑΤΟ, Γενς Στόλτενμπεργκ, η Άγκυρα, το Ελσίνκι και η Στοκχόλμη υπέγραψαν ένα μνημόνιο που καλύπτει τις ανησυχίες που εξέφραζε η Τουρκία, συμπεριλαμβανομένων των εξαγωγών όπλων και του αγώνα κατά της τρομοκρατίας.
Τα κέρδη της πρώτης μέρας
Και όπως μεταδίδει η ιστοσελίδα της κρατικής τηλεόρασης της Τουρκίας, TRT Haber η Άγκυρα «πήρε ό,τι ήθελε».
Το TRT απαριθμώντας τα κέρδη του Ερντογάν στην τετραμερή με τον Στόλτενμπεργκ, τον Φινλανδό πρόεδρο, Σάουλι Νιινίστο και την Σουηδή πρωθυπουργό, Μαγκταλένα Άντερσον σημειώνει:
– Την πλήρη συνεργασία τους με την Τουρκία στον αγώνα κατά του PKK και των «συγγενών» οργανώσεων.
– Δέσμευση για αλληλεγγύη στην Τουρκία στον αγώνα κατά της τρομοκρατίας σε όλες τις μορφές και εκδηλώσεις της.
– Δέσμευση για μη υποστήριξη PYD/YPG και FETO.
– Άρση του εμπάργκο και ενίσχυση της συνεργασίας στον τομέα της αμυντικής βιομηχανίας
– Δέσμευση για τροποποίηση της εθνικής νομοθεσίας και των πρακτικών της Σουηδίας και της Φινλανδίας σε σχέση με την καταπολέμηση της τρομοκρατίας αλλά και την αμυντική βιομηχανία.
– Δημιουργία ενός μηχανισμού συνεργασίας ανταλλαγής πληροφοριών για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας και του οργανωμένου εγκλήματος.
– Λήψη συγκεκριμένων βημάτων για την έκδοση «τρομοκρατών εγκληματιών» και σύναψη διμερών ρυθμίσεων.
– Απαγόρευση των δραστηριοτήτων συγκέντρωσης χρημάτων και στρατολόγησης του PKK και των συγγενών οργανώσεων.
– Αποτροπή προπαγάνδας τρομοκρατών εναντίον της Τουρκίας
– Υποστήριξη από την Φινλανδία και τη Σουηδία για ευρύτερη συμμετοχή στους μηχανισμούς Κοινής Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφάλειας της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης της PESCO (Μόνιμη Διαρθρωμένη Συνεργασία (PESCO) για πιο αποτελεσματική Ευρωπαϊκή Άμυνα).
– Δημιουργία Μόνιμου Κοινού Μηχανισμού με τη συμμετοχή φορέων Δικαιοσύνης, Πληροφοριών και Ασφάλειας για την επίβλεψη της υλοποίησης αυτών των βημάτων.
Στα πλέον σημαντικά κέρδη για το TRT και ο χαρακτηρισμός των οπαδών του Φετουλάχ Γκιουλέν ως τρομοκρατικής οργάνωσης σε διεθνή συμφωνία.
Από τα «επιτεύγματα» Ερντογάν στην τετραμερή τα αγκάθια για την Ελλάδα και για την Κύπρο είναι η άρση του εμπάργκο όπλων αλλά και η δέσμευση Ελσίνκι και Στοκχόλμης να παρέχουν στήριξη στην Άγκυρα για την PESCO.
Και έπεται συνέχεια.
Η συνάντηση Μπάιντεν – Ερντογάν
Η συνάντηση Ερντογάν – Μπάιντεν σήμερα, Τετάρτη, αναμένεται να είναι εξόχως αποκαλυπτική για τις εξελίξεις. Ο «συμβιβασμός» του Τούρκου προέδρου να άρει το βέτο απέναντι σε Φινλανδία και Σουηδία δεν αποκλείεται να αποδειχθεί ότι έχει προεκτάσεις και στις διαπραγματεύσεις του με την Ουάσιγκτον. Ακόμα και αν δεν ανακοινωθεί σήμερα.
Διπλωμάτες παρακολουθούν τις εξελίξεις και σημειώνουν ότι θα έχει ενδιαφέρον το τι μέλλει γενέσθαι σε σχέση τόσο με την προμήθεια της Τουρκίας των F- 16 από τις ΗΠΑ αλλά και της αμερικανικής στάσης στις δεδηλωμένες προθέσεις της Άγκυρας για τη Συρία. Θα μπορούσε ένα «Συρία γιοκ» από τον Μπάιντεν να σημάνει αναζήτηση μίας νέας κρίσης στις σχέσεις Αθήνας – Άγκυρας;
Ανώτερος αξιωματούχος του Λευκού Οίκου έσπευσε να διαβεβαιώσει ωστόσο ότι η Τουρκία δεν έκανε «κάποιο ιδιαίτερο αίτημα για παραχωρήσεις στους Αμερικανούς» προκειμένου να άρει την αντίθεσή της στην ένταξη της Φινλανδίας και της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ. Ο ίδιος αξιωματούχος υποστήριξε ακόμα ότι συμφωνία που επιτεύχθηκε στη Μαδρίτη μεταξύ της Τουρκίας, της Φινλανδίας και της Σουηδίας για τη διεύρυνση της στρατιωτικής συμμαχίας θα δώσει «ισχυρή ώθηση» στην ενότητα της Δύσης.
Αντίστοιχα η Αθήνα παρακολουθεί στενά τα όσα συμβαίνουν μέχρι και τη συνάντηση των προέδρων ΗΠΑ – Τουρκίας και το τι θα επιλέξει να πει, αλλά και να μην πει, ο Ερντογάν σε σχέση με την Ελλάδα, την αποστρατικοποίηση των νησιών, την αμφισβήτηση της κυριαρχίας τους, τις σχέσεις Ουάσιγκτον – Αθήνας και τις αμερικανικές βάσεις επί ελληνικού εδάφους αλλά και την τρομοκρατία και το μεταναστευτικό.
Αν θα επιλέξει να ανοίξει δηλαδή το σύνολο της ατζέντας των τουρκικών διεκδικήσεων στη συνάντηση του με τον Τζο Μπάιντεν και αν αυτό θα σημαίνει ότι θα τηρήσει τα προσχήματα και θα μείνει στην ατζέντα του ΝΑΤΟ, στο τραπέζι της Συνόδου Κορυφής.
Και αν τελικά ο Τούρκος πρόεδρος θα πάρει – ή έχει ήδη πάρει – από ΝΑΤΟ και ΗΠΑ τις «εγγυήσεις» που ζητάει σε σχέση με το ζήτημα της αποστρατικοποίησης των νησιών του Αιγαίου.
Τι δόθηκε κάτω από το τραπέζι
Ενώ θα μένει να φανεί από τις δηλώσεις που θα γίνουν σήμερα και τις εξελίξεις που θα ακολουθήσουν – κυρίως – τι πήρε κάτω από το τραπέζι και τι όχι.
Σε αυτό το πλαίσιο το σενάριο ο Τούρκος πρόεδρος να μην θελήσει να τορπιλίσει τη Σύνοδο Κορυφής με κατά μέτωπο επίθεση στην Ελλάδα, δεν πρέπει να θεωρείται απίθανο.
Το ενδεχόμενο μίας αξιοποίησης της νίκης του στο θέμα της Φινλανδίας και της Σουηδίας επίσης προκειμένου να θέσει τις διεκδικήσεις του απέναντι στην Αθήνα δεν μπορεί επίσης να αποκλειστεί, ωστόσο διπλωμάτες το εξαρτούν και από τη συνάντηση με τον Μπάιντεν. Όπως συζητήσεις που θα έχουν ενδεχομένως αντίκτυπο στις εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο και στην Κύπρο.
Εργαλειοποιώντας τη διαπραγμάτευση
Ο Ερντογάν απέδειξε την Τρίτη ότι έχει καταφέρει να διαπραγματεύεται ως διεθνής παίκτης, ακόμα και εργαλειοποιώντας τη διαπραγμάτευση. Αλλά και ότι δεν είναι «απομονωμένος» αφού η Δύση επιβεβαιώνει σε κάθε κρίση ότι έχει ανάγκη την Τουρκία.
Η διγλωσσία άλλωστε της Άγκυρας με τον Ερντογάν να ανεβάζει τους τόνους και να δηλώνει «αμετακίνητος» στο ζήτημα της Φινλανδίας και της Σουηδίας, απειλώντας για «απόβαση με ντοκουμέντα» στη Σύνοδο του ΝΑΤΟ και τον Ιμπραήμ Καλίν, τον πλέον στενό του συνεργάτη και εκπρόσωπο του να εμφανίζεται πιο διαλλακτικός αποδείχτηκε ένας επιτυχημένος συνδυασμός.
Υπενθυμίζεται ότι την Τρίτη ο Ερντογάν επέμεινε στην «απόφαση» του να μην συναντηθεί με τον Έλληνα πρωθυπουργό, εμμένοντας στο «Μητσοτάκης γιοκ».
Αν προκληθεί θα απαντήσει
Η ελληνική πλευρά έχει ξεκαθαρίσει ότι δεν θα κινηθεί επιθετικά στη Σύνοδο Κορυφής και δεν θα ξεφύγει από την ατζέντα του ΝΑΤΟ, Ο Κυριάκος Μητσοτάκης, όπως ξεκαθάρισε επανειλημμένα δε ο Γιάννης Οικονόμου δεν πάει με «λυμένο το ζωνάρι για καυγά» και προτίθεται να απαντήσει με τη μέγιστη αυστηρότητα, μόνο εάν προκληθεί, χωρίς να έχει διάθεση για καμία υποχώρησε σε εθνικά θέματα. Και όπως έχει τονιστεί πολλές φορές η απάντηση της Αθήνας θα είναι βασισμένη σε επιχειρήματα, με βάση το διεθνές δίκαιο και τις διεθνείς συνθήκες.
