Η δημοσκόπηση της Metron Analysis για το MEGA δείχνει ότι η απήχηση της Νέας Δημοκρατίας υποχωρεί ακόμη περισσότερο υπό το βάρος της ακρίβειας και της διαφθοράς, την ώρα που η κοινωνία στηρίζει και τα αιτήματα και τα μέσα πάλης των αγροτών.
Την ώρα που η κυβέρνηση, αλλά και αρκετά φιλοκυβερνητικά μέσα ενημέρωσης προσπαθούν να δώσουν το στίγμα ότι η κυβέρνηση με τις πρωτοβουλίες αλλά και τις παροχές της «γυρίζει το κλίμα», η δημοσκόπηση της Metron Analysis για το MEGA, που παρουσιάστηκε στο βραδινό δελτίο της Πέμπτης 18 Δεκεμβρίου, δείχνει ότι το κλίμα δυσαρέσκειας μέσα στην κοινωνία ενισχύεται, η εκλογική επιρροή της Νέας Δημοκρατίας υποχωρεί επιπλέον, κάνοντας άπιαστο όνειρο την αυτοδυναμία, την ώρα που όχι μόνο τα αιτήματα των αγροτών, αλλά και οι μορφές πάλης που έχουν υιοθετήσει έχουν την υποστήριξη της μεγάλης πλειοψηφίας των ερωτηθέντων.
Αυτό σημαίνει ότι όλη η προσπάθεια της κυβέρνησης από τη ΔΕΘ μέχρι σήμερα να δείξει ότι ανταποκρίνεται στα αιτήματα της κοινωνίας, έχει θεμελιωδώς αποτύχει.
Τα πράγματα πάνε προς τη λάθος κατεύθυνση
Όπως έχει φανεί και σε προηγούμενες δημοσκοπήσεις, η μεγάλη πλειοψηφία της κοινωνίας (71%) πιστεύει ότι τα πράγματα στη χώρα πηγαίνουν προς τη λάθος κατεύθυνση, ενώ μόλις το 24% υποστηρίζει ότι τα πράγματα πηγαίνουν προς τη σωστή (υποχωρώντας από το 27% στην προηγούμενη έρευνα της ίδιας εταιρείας τον Νοέμβριο.
Ενδιαφέρον έχει ότι, όπως και σε προηγούμενες δημοσκοπήσεις, οι πολίτες υποστηρίζουν ότι και η προσωπική τους κατάσταση επιδεινώνεται. Έτσι, το 47% δηλώνει ότι σε σχέση με πριν από έναν χρόνο, το 39% στην ίδια και μόνο το 14% υποστηρίζει ότι η προσωπική τους κατάσταση έχει βελτιωθεί.
Και όσον αφορά την πρόβλεψη για το μέλλον, ούτε εδώ υπάρχει κλίμα αισιοδοξίας. Το 49% πιστεύει ότι θα είναι σε καλύτερη κατάσταση, το 12% στην ίδια και μόνο το 36% πιστεύει ότι θα βελτιωθεί.
Η κρίση θεσμών και η διαφθορά προστίθενται στην ακρίβεια
Ως προς τους λόγους αυτής της βαθιάς κοινωνικής δυσαρέσκειας και απαισιοδοξίας, η δημοσκόπηση δείχνει ότι πλάι στα μείζονα προβλήματα που αφορούν την κρίση κόστους ζωής που αντιμετωπίζουν τα νοικοκυριά, πλέον παίζει πολύ σημαντικό ρόλο και αυτό που προσλαμβάνει η κοινωνία ως κρίση θεσμών και ως διαφθορά. Έτσι, το 22% αυθόρμητα απαντάει ότι υπάρχει κρίση θεσμών και το 19% ότι αποτελεί μείζον πρόβλημα η διαφθορά.
Οι πολίτες αφήνουν μετεξεταστέα την κυβέρνηση – Αρνητική αξιολόγηση και του Κυριάκου Μητσοτάκη
Ως αποτέλεσμα, η κυβέρνηση παίρνει κακή βαθμολογία σε όλους σχεδόν τομείς του κυβερνητικού έργου. Όπως δείχνει η δημοσκόπηση, σε όλους τους τομείς το ισοζύγιο θετικών και αρνητικών γνωμών είναι αρνητικό. Σχετικά καλύτερα τα πράγματα είναι σε σχέση με την εξωτερική πολιτική όπου με 34% θετικές γνώμες έχει την καλύτερη βαθμολογία.
Σε αυτό το φόντο, η συνολική αποτίμηση της κυβέρνησης, σύμφωνα με τη δημοσκόπηση της Metron Analysis, είναι αρνητική. Το 72% έχει αρνητική γνώμη (το υψηλότερο ποσοστό των τελευταίων μηνών) και μόλις το 23% αποτιμά θετικά το κυβερνητικό έργο.
Αναμενόμενη επομένως και η αρνητική αποτίμηση του έργου του πρωθυπουργού. Το 69% έχει αρνητική γνώμη για την επιδοσή του και μόνο το 26% έχει θετική γνώμη.
«Κόκκινη κάρτα» και στην αξιωματική αντιπολίτευση
Όμως, τα πυρά της κοινωνίας δέχεται και η αξιωματική αντιπολίτευση. Έτσι, ιδιαίτερα υψηλή είναι και η αρνητική αξιολόγηση για την αξιωματική αντιπολίτευση που φτάνει το 81% με μόλις 10% θετικές γνώμες (χαμηλότερο ποσοστό και από αυτή της πρόθεσης ψήφου στο ΠΑΣΟΚ).
Σε αυτήn τη βάση αρνητικη είναι η αξιολόγηση και για τον πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ, Νίκο Ανδρουλάκη, ως προς το πώς ασκεί τα καθήκοντας του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης: 77% αρνητικές γνώμες και 15% θετικές.
Μέσα σε όλο αυτό το κλίμα ο δείκτης οικονομικής εμπιστοσύνης, δηλαδή ο μέσος όρος του ισοζυγίου της αξιολόγησης της σημερινής οικονομικής κατάστασης της χώρας (θετικά-αρνητικά) και του ισοζυγίου της πρόβλεψης για την οικονομία (θα καλυτερέψει-θα χειροτερέψει) παραμένει αρνητικός στο -43%. Αγρότες, μισθωτοί, νέοι και άνεργοι αυτοί που έχουν τη μεγαλύτερη απαισιοδοξία.
Πλειοψηφική υποστήριξη στον αγώνα των αγροτών
Σε πείσμα της προσπάθειας της κυβέρνησης να παρουσιάσει τις αγροτικές κινητοποιήσεις ως στρεφόμενες κατά του κοινωνικού συνόλου, αφού αποτελούν «ταλαιπωρία», η συντριπτική πλειοψηφία της κοινωνίας στηρίζει τα αιτήματα των αγροτών (81%). Μάλιστα σε όλες τις πολιτικές εντάξεις πλειοψηφεί η τοποθέτηση ότι είναι δίκαια αιτήματα, με πιο ισχυρή την αντίθεση στους κεντροδεξιούς και δεξιούς ψηφοφόρους, ενώ αντίστοιχα οι αγρότες έχουν την μεγάλη υποστήριξη των εργατών, των μικρομσαίων και της μεσαίας τάξης, ενώ ακόμη και η ανώτερη τάξη θεωρεί τα αιτήματα δίκαια.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει και το γεγονός ότι η μεγάλη πλειοψηφία όσων ρωτήθηκαν στη δημοσκόπηση (63%) δήλωσαν ότι θεωρούν δικαιολογημένη τη μορφή πάλης που έχουν επιλέξει οι αγρότες και μόνο το 35% τη θεωρεί αδικαιολόγητη. Αριστεροί, κεντροαριστεροί και κεντρώοι ψηφοφόροι θεωρούν δικαιολογημένη την μορφή κινητοποίησης και μόνο στους κεντροδεξιούς και κεντρώους πλειοψηφεί η τοποθέτηση ότι είναι αδικαιολόγητη. Αντίστοιχα, αγρότες, εργάτες, μικρομεσαίοι και η μεσαία τάξη θεωρούν δικαιολογημένη την μορφή πάλης και μόνο όσοι αυτοπροσδιορίζονται ως ανώτερη τάξη τοποθετούνται κατά πλειοψηφία αρνητικά.
Δημοφιλίες πολιτειακών και πολιτικών παραγόντων
Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, κ. Κωνσταντίνος Τασούλας εξακολουθεί να έχει κατά πλειοψηφία αρνητικές γνώμες σύμφωνα με τη δημοσκόπηση (59% αρνητικές γνώμες και 26% θετικές) μην έχοντας καταφέρει ακόμη να «σπάσει» την εικόνα του «κομματικού Προέδρου».
Αντίθετα, ο Πρόεδρος της Βουλής Νικήτας Κακλαμάνης έχει ένα θετικότερο ισοζύγιο, με τις θετικές γνώμες στο 42%, άρα πάνω από την επιρροή της ΝΔ, και τις αρνητικές στο 46%
Ως προς τις δημοτικότητες των πολιτικών αρχηγών, η Ζωή Κωνσταντοπούλου, έχει την υψηλότερη, με 40% και ακολουθεί ο Δημήτρης Κουτσούμπας, με τη δημοτικότητα του πρωθυπουργού να περιορίζεται στο 31%, ακολουθούμενος από τον Σωκράτη Φάμελλο που έχει βελτιωμένη επίδοση στο 30% και τον Αλέξη Χαρίτση που επίσης ανεβαίνει στο 25%, ίδιο ποσοστό με αυτό του Νίκου Ανδρουλάκη.
Σταθερή η πρωτιά του «Κανένα» για την πρωθυπουργία
Όπως και σε προηγούμενες δημοσκοπήσεις η υψηλή δημοτικότητα (που αφορά τη θετική γνώμη) δεν μετατρέπεται και σε πεποίθηση για την ικανότητα των περισσότερων πολιτικών αρχηγών να ασκήσουν τα καθήκοντα του πρωθυπουργού. Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, που πατάει πάνω στην πιο συμπαγή εκλογική βάση της Νέας Δημοκρατίας παίρνει 26% με τη Ζωή Κωνσταντοπούλου να θεωρείται καταλληλότερη για την πρωθυπουργία μόνο από το 8% και ακολουθεί ο Αλέξης Τσίπρας με 7%(ο οποίος όμως δεν περιλαμβάνεται στους πολιτικούς αρχηγούς ούτε έχει προχωρήσει σε ίδρυση κόμματος). Κατά τα άλλα, διατηρείται η πρωτιά του «Κανένα» για την πρωθυπουργία.
Πώς διαμορφώνονται οι κομματικοί συσχετισμοί
Η δημοσκόπηση μετά τη δυνητική εκλογική επιρροή των κομμάτων. Όπως και σε προηγούμενες έρευνες το κόμμα με τη μεγαλύτερη δυνητική επιρροή (δηλαδή το υψηλότερο ποσοστό ανθρώπων που λένε ότι μπορεί και να το ψήφιζαν) είναι το ΠΑΣΟΚ με 36% με τη Νέα Δημοκρατία στο 35% και την Πλεύση Ελευθερίας στο 30%. Πάντως η υποχώρηση της δυνητικής ψήφου σε ΝΔ και ΠΑΣΟΚ σε σχέση με έναν χρόνο πριν είναι ενδεικτική μιας κρίσης εμπιστοσύνης από τη μεριά της κοινωνίας. Αντίστοιχα, η δυνητική επιρροή της Πλεύσης Ελευθερίας υπολείπεται του ποσοστού που είχε τον περασμένο Μάρτιο στην κορύφωση της φόρτισης για τα Τέμπη.
Υποχωρεί η ΝΔ και στην πρόθεση και στην εκτίμηση ψήφου
Η δημοσκόπηση δείχνει ότι ως προς την πρόθεση ψήφου η Νέα Δημοκρατία υποχωρεί σε σχέση με τον περασμένο Οκτώβριο κατά 1,6%, πράγμα που δείχνει το πολιτικό κόστος της κοινωνικής δυσαρέσκειας και την αποτυχία των προσπαθειών επαναπατρισμού ψήφων. Άνοδο καταγράφουν το ΠΑΣΟΚ στο 11%, η Ελληνική Λύση στο 9% και η Πλεύση Ελευθερίας στο 9,7% και το ΚΚΕ στο 6,5%.
Η Νέα Δημοκρατία έχει απώλειες προς την Ελληνική Λύση, τη Φωνή Λογικής και το ΠΑΣΟΚ, ενώ η συσπείρωση βρίσκεται στο 59,8%. Ο ΣΥΡΙΖΑ έχει συσπείρωση στο 19,2% και απώλειες προς την Πλεύση Ελευθερίας, τη Νεά Αριστερά, το ΠΑΣΟΚ. Το ΠΑΣΟΚ έχει την υψηλότερη συσπείρωση στο 66.9% με απώλειες προς Πλεύση Ελευθερίας και την Ελληνική Λύση.
Το ΠΑΣΟΚ έχει την ισχυρότερη παρουσία του στους κεντροαριστερούς και κεντρώους ψηφοφόρους, ενώ η Νέα Δημοκρατία στους κεντροδεξιούς και δεξιούς.
Η Πλεύση Ελευθερίας έχει την υψηλότερη επιρροή στους κεντροαριστερούς, αριστερούς και κεντρώους ψηφοφόρους.
Όλα αυτά διαμορφώνουν μια εκτίμηση ψήφου όπου η Νέα Δημοκρατία υποχωρεί ακόμη περισσότερο από το «ψυχολογικό» όριο του 30% αφού η δημοσκόπηση δίνει 27% που είναι κάτω και από την εκτίμηση τον Οκτώβριο (29,3%) και τις ευρωεκλογές (28,3). Το ΠΑΣΟΚ ανεβαίνει στο 14.1%, το ΚΚΕ στο 8,4%, η Ελληνική Λύση στο 11.6% και η Πλεύση Ελευθερίας στο 12.5%.
Ισχυρό αίτημα πολιτικής αλλαγής
Στη δημοσκόπηση καταγράφεται ένα ισχυρό αίτημα πολιτικής αλλαγής. Καταρχάς το 52% των ερωτώμενων επιθυμεί πρόωρες εκλογές και μόνο το 46% λέει να εξαντληθεί η τετραετία. Αριστεροί και κεντροαριστεροί κυρίως θέλουν πρόωρες εκλογές, ενώ κεντροδεξιοί, κεντρώοι και δεξιοί αυτοί που θέλουν πρόωρες εκλογές. Αντίστοιχα, οι ψηφοφόροι της ΝΔ είναι αυτοί που κυρίως θέλουν να μη γίνουν πρόωρες εκλογές, την τάση να αντιστρέφεται στα άλλα κόμματα, με την εξαίρεση του ΠΑΣΟΚ που σε αυτό δείχνει να μοιράζεται και στις δύο επιλογές.
Όταν ερχόμαστε στο ερώτημα για την ανάγκη πολιτικής αλλαγής το 62% υποστηρίζει ότι χρειάζεται και μόνο το 37% επιμένει στη σταθερότητα, στοιχείο σταθερό στις δημοσκοπήσεις. Αριστεροί, κεντροαριστεροί και κεντρώοι θέλουν πολιτική αλλαγή, κεντροδεξιοί και δεξιοί σταθερότητα, αν και έχει ενδιαφέρον ότι ακόμη και το 44% των δεξιών επιθυμούν να αλλάξουν τα πολιτικά πράγματα.
Απήχηση ενδεχόμενων νέων πολιτικών σχηματισμών
Η δημοσκόπηση εξετάζει και την απήχηση που μπορεί να έχουν πρωτοβουλίες για νέους σχηματισμούς. Σε σχέση με την τοποθέτηση του Αλέξη Τσίπρα υπέρ ενός νέου φορέα, η θετική γνώμη βρίσκεται στο 25%, η αδιάφορη στο 52% και η αρνητική στο 22%. Υψηλή είναι η απήχηση σε αριστερούς και κεντροαριστερούς ψηφοφόρους.
Ως προς την πιθανότητα στήριξης ενός κόμματος υπό τον Αλέξη Τσίπρα, η έρευνα διαπιστώνει ότι το 11% δηλώνει πολύ πιθανό και το 11% αρκετά πιθανό, διαμορφώνοντας μια αθροιστική θετική αφετηρία στο 22%. Υψηλότερη πιθανότητα στους Αριστερούς και Κεντροαριστερούς ψηφόφορους μικρότεροι στους κεντρώους.
Ενδιαφέρον έχει ότι υψηλότερη απήχηση μεταξύ ψηφοφόρων του ΣΥΡΙΖΑ, του ΠΑΣΟΚ, της Πλεύσης Ελευθερίας και της αδιευκρίνιστης ψήφου.
Ως προς την πιθανότητα στήριξης ενός κόμματος υπό τον Αντώνη Σαμαρά πολύ πιθανό δηλώνει το 5% και αρκετά πιθανό το 9%, με τη δυνητική επιρροή να βρίσκεται κυρίως μεταξύ των κεντρώων, κεντροδεξιών και δεξιών ψηφοφόρων και άντληση ψηφοφόρων κυρίως από τη Νέα Δημοκρατιά, την Ελληνική Λύση, το ΠΑΣΟΚ και την αδιευκρίνιστη ψήφο.
Ως προς τη δυνητική επιρροή ενός κόμματος υπό την κ. Καρυστιανού, πολύ πιθανό δηλώνει το 14% και αρκετά πιθανό το 16%. Βεβαίως, εδώ έχουμε να κάνουμε με μια προσωπικότητα που ακόμη δεν έχει διατυπώσει πολιτικό λόγο, σε αντίθεση με τις άλλες περιπτώσεις ενδεχόμενων νέων σχηματισμών. Εδώ η απήχηση είναι ισχυρότερη μεταξύ των κεντροαριστερών, αριστερών και κεντρώων ψηφοφόρων.
Ως προς τις κομματικές «δεξαμενές» δείχνει να αντλεί από την Πλεύρη Ελευθερίας, την Ελληνική Λύση, το ΠΑΣΟΚ και την αδιευκρίνιστη ψήφο.
Τα λαϊκά στρώματα αισθάνονται «εκτός των τειχών».
Όπως είχε καταγραφεί και σε προηγούμενες δημοσκοπήσεις τα λαϊκά στρώματα εξακολουθούν να αισθάνοντα εκτός των τειχών, σε αντίθεση με τη μεσαία και ανώτερη τάξη. Αντίστοιχα, η Νέα Δημοκρατία είναι το κατεξοχήν κόμμα των «εντός των τειχών», με το ΠΑΣΟΚ να μοιράζεται εντός και εκτός.
Μια κοινωνία βαθιά οργισμένη, που ολοένα και περισσότερο στρέφει την πλάτη της στην κυβέρνηση και αναζητά νέα σχήματα να την εκπροσωπήσουν.
Τα συμπεράσματα της δημοσκόπησης είναι ότι η Νέα Δημοκρατία παραμένει να εκπροσωπεί μια εκλογική και κοινωνική μειοψηφία. Αδυνατεί να διευρύνει την επιρροή της και βρίσκεται στο στόχαστρο και εξαιτίας της οικονομικής κατάστασης και εξαιτίας της διάχυτης αίσθησης ότι υπάρχει διαφθορά και χειραγώγηση των θεσμών. Διατηρεί τη σχετική υπεροχή, αλλά χωρίς ορίζοντα αυτοδυναμίας και χωρίς σαφή προοπτική συμμαχικής διακυβέρνησης, την ώρα που ιδίως ένα δυνητικό κόμμα υπό τον Αντώνη Σαμαρά μπορεί να περιορίσει σημαντικά την επιρροή της.
Την ίδια στιγμή είναι σαφές ότι η κοινωνία θέλει πολιτική αλλαγή και πρόωρες εκλογές, κάτι που σε συνδυασμό με τη χαμηλή δημοσκοπική πτήση των περισσότερων σχηματισμών της τρέχουσας αντιπολίτευσης εξηγεί και την αυξημένη δυνητική απήχηση νέων σχηματισμών. Ο Αλέξης Τσίπρας διατηρεί μια σημαντική αρχική αφετηρία, πάνω στην οποία – εάν προχωρήσει σε πολιτική πρωτοβουλία – θα μπορούσε να διαμορφώσει μια ευρύτερη δυναμική, ενώ η Μαρία Καρυστιανού καταγραφει το υψηλό ποσοστό εκτίμησης της κοινωνίας στο πρόσωπό της και ισχυρές «αντιπολιτικές» τάσεις στην κοινωνία, όμως δεν έχει εκφράσει πολιτικό λόγο για να σταθμιστεί, ενώ τα άλλα δυνητικά νέα κόμματα αναφέρονται σε προσωπικότητες με καταγεγραμμένη πολιτική διαδρομή.
Η υψηλή αποδοχή των αγροτικών διεκδικήσεων αλλά και κινητοποιήσεων σηματοδοτεί ότι αποτυγχάνει η κυβερνητική επένδυση στο κοινωνικό αυτοματισμό, κάτι που ανοίγει το δρόμο και για άλλους κύκλους κινητοποιήσεων.
Όλα αυτά παραπέμπουν σε ένα μεταβατικό τοπίο, σε μια συνθήκη που οι πολίτες επιζητούν εναλλακτικές προτάσεις διακυβέρνησης και όπου η νομιμοποίηση της κυβέρνησης υποχωρεί σημαντικά, στοιχείο στοιχείο που αντικειμενικά προσδίδει και ένα στοιχείο αυταρχισμού στην προσπάθεια να αυτοπαρουσιαστεί ως παντοδύναμη, την ώρα που η διαχείριση των υπαρκτών σκανδάλων και η διαπίστωση ότι πρακτικές τύπου «Φραπέ» αποτέλεσμα τμήμα του κυβερνητικού υποδείγματος διακυβέρνησης απλώς επιτείνει το αίτημα πολιτικής αλλαγής.
